Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında ‘savaş suçları’ nedeniyle tutuklama emri çıkardı. UCM, Netanyahu ve Galant hakkında işledikleri savaş suçları sebebiyle tutuklama emri çıkardı.

Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze’de savaş suçu işledikleri suçlamasıyla İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Galant hakkında tutuklama emri çıkardı.

Mahkeme, Netanyahu ve Gallant’ın suç işledikleri için yeteri kadar delil olduğunu belirtirken, İsrail devletinin mahkemenin yetkisinin kabul edip etmemesinin önemli olmadığını vurguladı.

Sivil halka saldırılar planlamakla suçlanan Netanyahu ve Gallant’ın, Gazze’deki halkı bilinçli olarak aç bıraktığı, bunun da bir savaş suçu olduğun ifade edildi.

Mahkeme, ayrıca İsrail’in, UCM’nin yargı yetkisine ilişkin itirazlarını reddederek, Filistin topraklarında işlenen suçlar üzerinde yargı yetkisinin bulunduğuna hükmetti.

UCM Ön Yargılama Dairesi, İsrail’in 26 Eylül 2024’te yargı yetkisine ilişkin sunduğu iki itirazı oy birliğiyle reddetti.

Savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar

Mahkeme, Netanyahu ve Gallant’ın 8 Ekim 2023’ten 20 Mayıs 2024’e kadar işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan sorumlu olduklarına dair makul gerekçeler bulunduğuna hükmetti.

Kararda, her iki şüphelinin Gazze’deki sivil halka yönelik gıda, su, ilaç, yakıt ve elektrik gibi yaşamsal malzemelerin ulaştırılmasını kasıtlı olarak engellediği belirtildi.

İnsani yardım engellendi

Mahkeme, İsrail’in insani yardıma izin verdiği durumlarda bile bunun uluslararası toplumun baskısı veya ABD’nin talepleri sonucu gerçekleştiğini, yardımların hiçbir zaman Gazze halkının ihtiyaçlarını karşılayacak düzeye ulaşmadığını kaydetti.

Kararda, tıbbi malzeme ve ilaçların, özellikle anestezi ilaçları ve cihazlarının Gazze’ye girişinin engellenmesi nedeniyle doktorların yaralılara ve çocuklara anestezi malzemeleri olmadan ameliyat yapmak zorunda kaldığı vurgulandı.

Sivil ölümler

UCM, gıda, su, elektrik ve yakıt eksikliğinin Gazze’deki sivil nüfusun bir kısmının yok edilmesine yönelik koşulları oluşturduğunu, bunun çocuklar dahil sivillerin yetersiz beslenme ve susuzluk nedeniyle ölümüne yol açtığını belirledi.

Netanyahu ve Gallant’ın sivil üst düzey yöneticiler olarak Gazze’deki sivil halka yönelik kasıtlı saldırıların önlenmesi için gerekli önlemleri almadıkları da kararda yer aldı.

Savcılığın tutuklama talebi

UCM Savcılığı, 20 Mayıs 2024’te Netanyahu ve Gallant’ın 8 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de, Hamas liderlerinin ise 7 Ekim 2023’ten itibaren İsrail ve Filistin topraklarında savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar işlediklerine dair makul gerekçeler bulunduğu için UCM Ön Dava Dairesinden tutuklama kararı vermesini talep etmişti.

UCM’den yapılan açıklamada, Hamas’ın siyasi lideri İsmail Heniyye ve Gaza’daki lideri Yahya Sinvar için daha önce talep edilen tutuklama kararı başvurularının, söz konusu kişilerin ölüm haberleri üzerine 9 Ağustos ve 25 Ekim 2024 tarihlerinde geri çekildiği belirtilmişti.

UCM, Netanyahu ve Galant’la birlikte Hamas’ın askeri kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları’nın komutanı Muhammed Deif hakkında tutuklama kararı çıkardığını açıkladı.

UCM’den yapılan açıklamada, Deif’in durumuna ilişkin hem İsrail hem de Filistin makamlarından bilgi toplayan savcılığın, Deif’in hayatta olup olmadığını tespit edemediğini mahkemeye bildirdiği belirtildi.

İsrail ordusu, Deif’in temmuzda Gazze’de öldürüldüğünü açıklamıştı.

UCM Savcılığı, devam eden çatışmalarda işlenen suçlara ilişkin soruşturmanın sürdüğünü ve ek tutuklama kararı taleplerinin sunulmasının planlandığını kaydetti.

Tutuklama kararının uygulanması nasıl olacak?

UCM’nin çıkardığı tutuklama emirlerinin uygulanması, Roma Statüsü’nün 86. ve 87. maddeleri gereğince taraf ülkelerin yükümlülüğünde bulunuyor.

Statünün 89. maddesi uyarınca Netanyahu ve Gallant’ın, UCM’ye taraf herhangi bir ülkeye seyahati durumunda, o ülkenin yetkili makamlarının kendilerini tutuklayıp Lahey’deki mahkemeye teslim etmesi gerekiyor.

Mahkemenin daha önce çıkardığı tutuklama emirlerinin uygulanmasında zorluklar yaşandı. Sudan’ın eski lideri Ömer el-Beşir hakkındaki tutuklama emri, Güney Afrika ve Ürdün, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkındaki emir ise Moğolistan tarafından uygulanmadı.

Bununla birlikte tutuklama emirleri, şüphelilerin seyahat özgürlüğünü pratikte kısıtlıyor. Nitekim Putin, hakkındaki tutuklama emri nedeniyle BRICS zirvesi için Güney Afrika’ya gitmekten kaçınmıştı.

Netanyahu ve Gallant’ın da Kanada, Avustralya, İngiltere, Fransa, Almanya, Hollanda, Belçika, İsveç gibi ülkelerin yer aldığı ve çoğunluğu Avrupa Birliği, Afrika ve Asya ülkelerinden oluşan UCM’ye üye 124 ülkeye seyahat etmekten kaçınmak zorunda kalacağı belirtiliyor.

Karara siyasilerden tepkiler…

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Gazze’de savaş suçu ı̇şledikleri gerekçesiyle katil Binyamin Netanyahu ve eli kanlı eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkarmasına ilişkin açıklama yaptı.

Yılmaz, kararın adalet ve insanlık için çok önemli bir dönüm noktası olduğunu vurgulayarak, “Filistin’de yaşanan insanlık ve savaş suçlarının son bulması ve adaletin tecelli etmesi için bu kararın yalnızca önemli bir başlangıç olduğunu değerlendiriyoruz” ifadelerini kullandı.

“Netanyahu ve çetesinin hukuk önünde hesap vereceği günler yakın”

Soykırım ve savaş suçları işleyen Netanyahu ve çetesinin hukuk önünde hesap vereceği günlerin yakın olduğunu belirten Yılmaz, şu ifadeleri kullandı:

“Biz de Cumhurbaşkanımızın liderliğinde bu çabaya katkı sunmaya devam edeceğiz. Uluslararası toplumu, bu kararı destekleyerek insan hakları ihlallerine karşı kararlı bir tutum sergilemeye davet ediyoruz.

Filistin halkının haklı ve meşru özgürlük mücadelesini sonuna kadar desteklemeyi sürdüreceğiz.”

Bakan Tunç: Barbar İsrailli yetkililer en kısa sürede hukuk önüne çıkarılmalı

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, “Bebek, çocuk, kadın demeden masum Filistinli kardeşlerimizi hedef alarak hayattan koparan, binlerce Filistinliyi yaralayan, milyonlarca Filistinliyi ise sistematik olarak göçe zorlayan barbar İsrailli yetkililer, işledikleri savaş ve insanlık suçları nedeniyle en kısa sürede hukuk önüne çıkarılmalıdır” dedi.

Bakan Fidan: UCM’nin Netanyahu için tutuklama emri adaletin tecellisi bakımından umut verici

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Netanyahu ve Gallant hakkında açıkladığı tutuklama emri, adaletin tecellisi bakımından umut vericidir” açıklamasını yaptı.

 

Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Netanyahu ve  Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emri kararına dünya ülkelerinden tepkiler…

Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Netanyahu ve  Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emri kararına dünya da sessiz kalmadı. İşte dünya ülkelerinin karara verdiği tepkiler…

ABD

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü: Amerika Birleşik Devletleri, İsrailli üst düzey yetkililer için tutuklama emri çıkartma kararını temelden reddetmektedir. Savcının tutuklama emirleri arayışındaki aceleciliği ve bu duruma yol açan rahatsız edici süreç hataları konusunda derin endişe duyuyoruz.

Başkan seçilen Trump’ın yakın müttefiki Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham: Mahkeme tehlikeli bir şaka. Senato’nun bu sorumsuzluğa karşı harekete geçip yaptırım uygulama zamanı geldi.

“Mahkemenin kararını reddediyoruz”

UCM’nin Netanyahu ve Gallant hakkında tutuklama emri çıkarmasını kabul etmediklerini belirten Pentagon Sözcü Yardımcısı Sabrina Singh, “Savcıların tutuklama emri çıkarmak için acele etmesinden endişe duymaya devam ediyoruz” diye konuştu.

Singh, UCM’nin bu konuda yargı yetkisine sahip olmadığını savundu.

Pentagon’un UCM’nin kararına temel teşkil eden Gazze’deki olaylar konusunda hukuki bir değerlendirme yapıp yapmadığının sorulması üzerine Singh, “Bu binadan gelen herhangi yasal bir incelemeden haberdar değilim” dedi.

Singh, “Eğer yasal bir değerlendirmeniz yoksa en yüksek yasal organ olan UCM tarafından sunulanları nasıl reddediyorsunuz?” sorusuna karşılık “Size söylediklerimin dışında sunabileceğim daha fazla bir şey yok. Mahkemenin kararını reddediyoruz” ifadesini kullandı.

Kanada

Kanada Başbakanı Justin Trudeau, “Herkesin uluslararası hukuka uyması gerçekten önemli,” dedi ve Kanada’nın uluslararası mahkemelerin kararlarına uyacağını ekledi.

AB

Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi Dış Politika Başkanı Josep Borrell, Netanyahu ve Gallant için tutuklama emirlerinin siyasi olmadığını ve mahkeme kararının saygı duyulup uygulanması gerektiğini söyledi.

Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, parlamentoya “Hollanda, UCM’nin bağımsızlığına açıkça saygı duyuyor,” dedi ve ekledi: “Gereksiz temaslara girmeyeceğiz ve tutuklama emirlerine göre hareket edeceğiz. Roma Statüsü’ne tamamen uyuyoruz.”

Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Christophe Lemoine, Fransa’nın emirler konusundaki tepkisinin “UCM statüleriyle uyumlu” olacağını söyledi ancak Netanyahu ve Gallant’ın  ülkeye gelmesi durumunda tutuklanıp tutuklanmayacağını söylemekten kaçınarak “Bu hukuki olarak karmaşık bir konu” dedi.

İngiltere, Başbakan Keir Starmer’ın sözcüsü tarafından yapılan açıklamada UCM’nin bağımsızlığına saygı duyduğu belirtildi ancak emirlerin yerine getirilip getirilmeyeceği konusuna değinilmedi.

İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, Roma’nın kararı nasıl yorumlayacaklarını müttefikleriyle birlikte değerlendireceğini ve birlikte hareket edeceklerini söyledi. “UCM’yi destekliyoruz. Mahkeme yasal bir rol oynamalı ve siyasi bir rol oynamamalı” diye ekledi. İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto da “Netanyahu İtalya’ya gelseydi onu tutuklamak zorunda kalırdık” ifadelerini kullandı.

Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, “UCM’nin görevini dikkatli bir şekilde yerine getirmesi önemlidir. Mahkemenin davayı en yüksek adil yargılama standartlarına göre yürüteceğine güveniyorum” dedi.

İsveç Dışişleri Bakanı Maria Malmer Stenergard, İsveç ve AB’nin “Mahkemenin önemli çalışmalarını desteklediğini ve bağımsızlığını ve bütünlüğünü koruduğunu” söyledi. İsveç’teki UCM emirlerinin konularının tutuklanmasına İsveç kolluk kuvvetlerinin karar vereceğini ekledi.

İrlanda Başbakanı Simon Harris, emirleri “son derece önemli bir adım” olarak nitelendirdi ve İrlanda’nın UCM’nin rolüne saygı duyduğunu ve  hayati önemdeki  çalışmalarını yürütmesine yardımcı olabilecek herkesin bunu “aciliyetle” yapması gerektiğini söyledi.

İsviçre Federal Adalet Ofisi, Roma Statüsü uyarınca UCM ile işbirliği yapmakla yükümlü olduğunu ve bu nedenle Netanyahu, Gallant veya Masri İsviçre’ye girerse onları tutuklamak ve mahkemeye iade işlemlerini başlatmak zorunda kalacağını söyledi.

Avusturya Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg, emri anlaşılmaz ve gülünç olarak nitelendirdi ancak Schallenberg’in ofisi, Roma statülerine taraf olan Avusturya’nın UCM tutuklama emirlerini uygulamakla yükümlü olduğunu da belirtti.

 

Kaynak : AA, trthaber