Kimselerin bilmediği bir ülke Lesotho

Cihangir Yiğit / hobitat.com
***
Şimdi Kara Kıta Afrika’nın bir köşesine gidelim. Diğer adı “Çoban ülkesi” olan Lesotho’nun eski adı, Basutoland idi… Lesotho’nun resmen kurulmuş bir ordusu yoktur. Afrika kıtasının güneyinde yer alan Lesotho aslında tümüyle Güney Afrika Cumhuriyeti sınırları içinde yer alan küçük bir ülkedir. Ülke aynı zamanda Oranj nehrinin doğduğu yer olarak da bilinir. Kimselerin bilmediği bir ülke Lesotho…

Ne zaman birlik olmayı başardılar?

Basutho yerlilerinin yaşadığı yer diye ün yapmış bu topraklar, tarih boyunca farklı zenci topluluklarının saldırılarına uğramıştır. Zulu ve Matabele zencileri tarafından ya öldürülen veya başka yerlere göçe zorlanan ülke halkı, henüz geçen yüz yılın başlarında birlik olmayı başarmıştır.

Boer saldırılarından korktukları için İngiliz korumasına sığınmışlardır. Günümüzde halen İngiliz Milletler topluluğuna üye olan Lesotho, 1966 yılında bağımsızlığına kavuşmuştur.

Ülkenin batısında düz ovalar vardır; doğusu ise yükseklikleri 4 bin metreye yaklaşan dağlarla çevrilidir. Bu yüksek dağların yer aldığı bölge Afrika kıtasının en önemli nehirlerinden olan Oranj ve Tugela nehirlerinin doğuş noktasıdır. Ülkenin bölgeleri arasında iklim değişiklikleri hayret vericidir. Batı bölgeler Afrika sıcak iklimine sahipken, doğudaki dağlık bölgelerde kar yağışı görülür.

Lesotho halkının çoğunluğu köylerde ilkel yöntemlerle tarım yapmaktadır. Zaten ülkenin bir diğer adının çoban ülkesi olduğunu başta söylemiştik. Tarım dışında çalışma ortamı bulamayanlar ise Güney Afrika Cumhuriyeti’ne göç etmektedir. Bu sebeple ülkede geçerli bir ekonomi politikası takip edilememektedir. Göç veren ülkelerin çoğunda olduğu gibi, ülke dışında çalışanların gönderdikleri paralar ülke ekonomisinde önemli bir yere sahiptir.

Lesotho ekonomisinde önemli yer tutan sektör, hayvancılık sektörüdür. Sığır, koyun ve keçi yetiştirilen ülkede, başlıca ihraç ürünleri yün ve moher olarak kayıtlara girmiştir. Lesotho’da fabrika ve sanayi kuruluşları da yoktur. Ülkenin kuzey kesimlerinde bulunan elmas madenlerinin dışında başkaca maden de yoktur. Ülkedeki madenler de, Afrikadaki bir çok maden gibi batılı beyaz adamın eline geçmiş ve sömürülmektedir.

Ülkede yapılan araştırmalarda pek çok değerli madenin Lesotho sınırları içerisinde bulunduğu tespit edilmiştir. Ancak bu madenler ülkedeki yerli yatırımcılar tarafından işletilememektedir. Ülkede tarım dışında geçerli bir çalışma alanı bulunmadığından, genç nüfus ülke dışına göç etmektedir. Tarımla uğraşan kesimler de modern yöntemlere geçiş yapamamış; geleneksel eski yöntemlerle tarımsal üretimler yapmaktadır.

Ülkede kabilecilik anlayışının yaygın olması da ekonomik gelişmenin önünde bir engel teşkil etmektedir. Çünkü ülkedeki verimli pek çok arazi kabile şeflerine ait olarak kabul edilmektedir. Üretici kesim de bu topraklarda kesinlikle hak iddia edememektedir.

Lesotho’da sömürgeci ülke olan İngiltere’nin bıraktığı İngilizce konuşulmaktadır. Bunun yanı sıra sayılamayacak kadar yerel lehçeler konuşulmaktadır. Ülkenin para birimi Loti (Güney Afrika randı na sabitlenmiştir.) kullanılmakta. Ayrıca Güney Afrıka Randı kullanılmaktadır.

Bazı bölgelerde medeniyetle tanışmamış vahşi kabilelere rastlanmaktadır. Ülkenin genelinde kadın erkek ayrımı yapılmaz ancak bazı bölgelerde bunun tersi görülebilir. Ülkenin başkenti Maseru, genel nüfusu ise 2,1 milyondur. Ayrıca Matefeng,  Butha ve Leribe’de diğer önemli yerleşim merkezleridir. Okuma yazma oranının çok fazla olmadığı ülkede büyü-muska gibi eski uygulamalar da sürmektedir.

İlkel el tezgahlarında dokunan yerel desenleri içeren kilim ve kumaş gibi tekstil ürünleri de batılı turistler ve koleksiyoncular tarafından aranan ürünlerdir. Bütün Afrika toplumlarında olduğu gibi, Lesotho’da da çocuğa çok önem verilmektedir. Ayrıca toplumlar giydikleri kıyafetler ve töreleri ile birbirinden farklılıklar göstermektedir. Yerleşik okulların çok az olduğu ülkede, halen gezici öğretmenler vasıtasıyla okuma-yazma ve çeşitli el sanatları eğitimleri sürdürülmektedir.